κασοσ...στο σταυροδρομι τησ ψυχησ
Με μια ματιά...
"Η Κάσος είν' μικρό νησί στο νότιο Αιγαίο, πρώτη στο γλέντι, στο χορό, στο χάρτη τελευταίο"
Η Κάσος βρίσκεται στο νοτιότερο άκρο του Ανατολικού Αιγαίου, ανάμεσα στην Κρήτη και την Κάρπαθο. Έχει έκταση 64 τ.χ. και πληθυσμό 1088 κατοίκους.
Είναι ορεινή και βραχώδης, με λίγες καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Στα βουνά του νησιού συναντά κανείς σπάνια αγριολούλουδα και πουλιά. Έχει εύκρατο και υγιεινό κλίμα.Όπως κι αν την προσεγγίσεις, με αεροπλάνο ή με καράβι, φαντάζει άγρια και αφιλόξενη. Από τη θάλασσα αναδύεται ένα πέτρινο, γκρίζο, απότομο τοπίο. Όμως η πρώτη άγρια εντύπωση των βουνών της Κάσου, υποχωρεί όταν αρχίζουν να προβάλουν τα πρώτα σπίτια. Τότε η Κάσος γίνεται σιγά σιγά μια φιλόξενη, ζεστή αγκαλιά.
Η Κάσος βρίσκεται στο νοτιότερο άκρο του Ανατολικού Αιγαίου, ανάμεσα στην Κρήτη και την Κάρπαθο. Έχει έκταση 64 τ.χ. και πληθυσμό 1088 κατοίκους.
Είναι ορεινή και βραχώδης, με λίγες καλλιεργήσιμες εκτάσεις. Στα βουνά του νησιού συναντά κανείς σπάνια αγριολούλουδα και πουλιά. Έχει εύκρατο και υγιεινό κλίμα.Όπως κι αν την προσεγγίσεις, με αεροπλάνο ή με καράβι, φαντάζει άγρια και αφιλόξενη. Από τη θάλασσα αναδύεται ένα πέτρινο, γκρίζο, απότομο τοπίο. Όμως η πρώτη άγρια εντύπωση των βουνών της Κάσου, υποχωρεί όταν αρχίζουν να προβάλουν τα πρώτα σπίτια. Τότε η Κάσος γίνεται σιγά σιγά μια φιλόξενη, ζεστή αγκαλιά.
Παραλίες:
Η ακτογραμμή της Κάσου είναι γεμάτη από παραλίες κάθε λογής. Είναι αδύνατο, για οποιονδήποτε επισκέπτη, να μη βρει στην Κάσο, παραλία να ταιριάζει στις συνήθειες και το γούστο του. Άλλες απότομες με βράχια, ιδανικές για βουτιές, άλλες με άμμο, πρόσφορες για τα καθιερωμένα θαλασσινά παιχνίδια, άλλες με βότσαλα, μικρές ή μεγάλες, οργανωμένες ή ερημικές.
Στον Εμπορειό υπάρχει οργανωμένη παραλία, περιστοιχισμένη από δύο ταβέρνες και ένα ζαχαροπλαστείο, ότι χρειάζεται για μια πλήρη καλοκαιρινή ημέρα.
Στην δυτική πλευρά του νησιού βρίσκεται η παραλία Αμμούα, στην περιοχή του Αντιπεράτου βρίσκονται σε σειρά τέσσερις μοναχικές παραλίες με βοτσαλάκια σε όλα τα χρώματα, ιδανικές για όσους αποφεύγουν την πολυκοσμία.
Στο νότιο μέρος, πιο γνωστή είναι η παραλία της Χελάτρου με το φυσικό λιμάνι.Η παραλία είναι πάντα προστατευμένη από τους ανέμους, ενώ στα ανοιχτά της, σχηματίζονται μοναδικά κύματα, κάνοντας το σημείο, μικρό παράδεισο για τους λάτρεις της ιστιοσανίδας.
Ανάμεσα στις παραλίες της Κάσου ξεχωρίζει αναμφισβήτητα εκείνη που βρίσκεται στο πολύ κοντινό νησάκι Αρμάθια. Η θέα της, που πραγματικά σε καθηλώνει, είναι ένας απίστευτος συνδυασμός τροπικού και κυκλαδίτικου τοπίου.Η παραλία στα Αρμάθια είναι προσβάσιμη μόνο από τη θάλασσα, με καϊκι, γεγονός που δίνει στην επίσκεψη, εκτός από τη συγκίνηση για την ομορφιά, και μια νότα ρομαντισμού.
Στον Εμπορειό υπάρχει οργανωμένη παραλία, περιστοιχισμένη από δύο ταβέρνες και ένα ζαχαροπλαστείο, ότι χρειάζεται για μια πλήρη καλοκαιρινή ημέρα.
Στην δυτική πλευρά του νησιού βρίσκεται η παραλία Αμμούα, στην περιοχή του Αντιπεράτου βρίσκονται σε σειρά τέσσερις μοναχικές παραλίες με βοτσαλάκια σε όλα τα χρώματα, ιδανικές για όσους αποφεύγουν την πολυκοσμία.
Στο νότιο μέρος, πιο γνωστή είναι η παραλία της Χελάτρου με το φυσικό λιμάνι.Η παραλία είναι πάντα προστατευμένη από τους ανέμους, ενώ στα ανοιχτά της, σχηματίζονται μοναδικά κύματα, κάνοντας το σημείο, μικρό παράδεισο για τους λάτρεις της ιστιοσανίδας.
Ανάμεσα στις παραλίες της Κάσου ξεχωρίζει αναμφισβήτητα εκείνη που βρίσκεται στο πολύ κοντινό νησάκι Αρμάθια. Η θέα της, που πραγματικά σε καθηλώνει, είναι ένας απίστευτος συνδυασμός τροπικού και κυκλαδίτικου τοπίου.Η παραλία στα Αρμάθια είναι προσβάσιμη μόνο από τη θάλασσα, με καϊκι, γεγονός που δίνει στην επίσκεψη, εκτός από τη συγκίνηση για την ομορφιά, και μια νότα ρομαντισμού.
Διαμονή:
- Ξενοδοχείο Αναγέννησις
- Βlue Sky
- Galanou View
- Borianoula Apartments
- Angelica
Τοπικές Νοστιμιές:
Η κασιώτικη κουζίνα χαρακτηρίζεται από μια ποικιλία που ξεπερνά κατά πολύ όσα συνήθως παράγει ένας μικρός και άγονος τόπος. Η επαφή των κατοίκων του νησιού με τον έξω κόσμο (Κρήτη, λοιπά Δωδεκάνησα, αστικά κέντρα, Αίγυπτος, Αμερική, Μ. Ασία, Ιταλία, Κωνσταντινούπολη, επιρροές και μέσο των ναυτικών της), έδωσαν στη κουζίνα της συνταγές που δύσκολα συναντά κανείς ακόμη και σε πολύ μεγαλύτερα νησιά.
Όπως άλλωστε και όλες οι κουζίνες της περιοχής, η πρώτη και ίσως η πιο κυρίαρχη αλληλοεπιρροή αφορά τη γενικότερη συνήθεια που συναντάμε στις περισσότερες κουζίνες της Ανατ. Μεσογείου και έχει να κάνει με το «γέμισμα». Γεμιστό αρνί για το Πάσχα αλλά και γεμιστό κοτόπουλο ή γαλοπούλα για άλλες περιστάσεις. Με γέμιση που ονομάζουμε «πασπαρά» (ρύζι, κρεμμύδι, συκώτι, μπαχαρικά, ντομάτα, κ.λπ.). Γεμιστά εντόσθια με συκώτι και ρύζι, τα λεγόμενα «μπουστιά».
Είναι πολύ πιθανό η κουζίνα της να επηρεάσθηκε από την ιταλική γιατί στην Κάσο συναντούμε φαγητά όπως το «φακόρυζο» αλλά και όλες τις προσμίξεις οσπρίων με ζυμαρικό. Εδώ αξίζει να μνημονεύσουμε τις «μακαρούνες», ζυμαρικά που φτιάχνονται στο χέρι και σερβίρονται με καβουρντισμένο κρεμμύδι και «σιτάκα».
Η μακρόχρονη παρουσία πολλών Κασιωτών στην Αίγυπτο πλούτισε την κουζίνα της με πικάντικες γεύσεις και εξωτικά φαγητά.
Όπως σε κάθε νησιώτικη κουζίνα, έτσι κι εδώ έχουν σημαντική θέση τα φαγητά που γίνονται με θαλασσινά. Χαρακτηριστικότερο ίσως όλων το «σουπιοπίλαφο» που γίνεται με μελάνι φρέσκιας σουπιάς! Ίσως το πιο... μαύρο πιάτο στην παγκόσμια κουζίνα!Δεν θα μπορούσαμε ακόμη να μην πούμε έστω και δύο λόγια για το «ροΐκιο». Το είδος εκείνο αγριόχορτου που οφείλει το όνομα του στην ομοιότητα με το ραδίκι, που το μαζεύουνε με πολύ κόπο και το βάζουνε στην «άρμη», δηλαδή στο αλατόνερο για να μαγειρευτεί μετά από καιρό, κυρίως σαν «ροΐκιο γιαχνί». Χαρακτηριστικά κασιώτικα τυριά είναι το αλμυροτύρι, η «ελαϊκή» και η «σιτάκα», που φτιάχνουν οι βοσκοί από γάλα προβάτων και κατσικιών.
Αν ποτέ βρεθείτε στην Κάσο, προσπαθήστε να επισκεφθείτε τις στάνες των βοσκών της, τα «μιτάτα», πράγμα οπωσδήποτε δύσκολο... Εκτός από τα τυριά που προαναφέραμε, αν είστε τυχεροί θα δοκιμάσετε «δρύλλα» αγνό καϊμάκι, ή και νοστιμότατες κρέμες από αλεύρι («αλευρά» ή «αλευρόαλη»). Νοστιμότατο αλλά και σπανιότατο είναι και το βούτυρο της Κάσου το λεγόμενο «καούλι». Είναι κατεργασμένο καϊμάκι που ο βοσκός επεξεργάζεται μέσα σε ειδική θήκη δέρματος. Είναι τόσο νόστιμο ώστε η λαϊκή μούσα δεν παραλείπει να το εκθειάσει:
«Ω βότυρε κασιώτικε, σαν είσαι με το μέλι
τίνος θα σε προσφέρουσι να πει πως δε σε θέλει».
Όπως άλλωστε και όλες οι κουζίνες της περιοχής, η πρώτη και ίσως η πιο κυρίαρχη αλληλοεπιρροή αφορά τη γενικότερη συνήθεια που συναντάμε στις περισσότερες κουζίνες της Ανατ. Μεσογείου και έχει να κάνει με το «γέμισμα». Γεμιστό αρνί για το Πάσχα αλλά και γεμιστό κοτόπουλο ή γαλοπούλα για άλλες περιστάσεις. Με γέμιση που ονομάζουμε «πασπαρά» (ρύζι, κρεμμύδι, συκώτι, μπαχαρικά, ντομάτα, κ.λπ.). Γεμιστά εντόσθια με συκώτι και ρύζι, τα λεγόμενα «μπουστιά».
Είναι πολύ πιθανό η κουζίνα της να επηρεάσθηκε από την ιταλική γιατί στην Κάσο συναντούμε φαγητά όπως το «φακόρυζο» αλλά και όλες τις προσμίξεις οσπρίων με ζυμαρικό. Εδώ αξίζει να μνημονεύσουμε τις «μακαρούνες», ζυμαρικά που φτιάχνονται στο χέρι και σερβίρονται με καβουρντισμένο κρεμμύδι και «σιτάκα».
Η μακρόχρονη παρουσία πολλών Κασιωτών στην Αίγυπτο πλούτισε την κουζίνα της με πικάντικες γεύσεις και εξωτικά φαγητά.
Όπως σε κάθε νησιώτικη κουζίνα, έτσι κι εδώ έχουν σημαντική θέση τα φαγητά που γίνονται με θαλασσινά. Χαρακτηριστικότερο ίσως όλων το «σουπιοπίλαφο» που γίνεται με μελάνι φρέσκιας σουπιάς! Ίσως το πιο... μαύρο πιάτο στην παγκόσμια κουζίνα!Δεν θα μπορούσαμε ακόμη να μην πούμε έστω και δύο λόγια για το «ροΐκιο». Το είδος εκείνο αγριόχορτου που οφείλει το όνομα του στην ομοιότητα με το ραδίκι, που το μαζεύουνε με πολύ κόπο και το βάζουνε στην «άρμη», δηλαδή στο αλατόνερο για να μαγειρευτεί μετά από καιρό, κυρίως σαν «ροΐκιο γιαχνί». Χαρακτηριστικά κασιώτικα τυριά είναι το αλμυροτύρι, η «ελαϊκή» και η «σιτάκα», που φτιάχνουν οι βοσκοί από γάλα προβάτων και κατσικιών.
Αν ποτέ βρεθείτε στην Κάσο, προσπαθήστε να επισκεφθείτε τις στάνες των βοσκών της, τα «μιτάτα», πράγμα οπωσδήποτε δύσκολο... Εκτός από τα τυριά που προαναφέραμε, αν είστε τυχεροί θα δοκιμάσετε «δρύλλα» αγνό καϊμάκι, ή και νοστιμότατες κρέμες από αλεύρι («αλευρά» ή «αλευρόαλη»). Νοστιμότατο αλλά και σπανιότατο είναι και το βούτυρο της Κάσου το λεγόμενο «καούλι». Είναι κατεργασμένο καϊμάκι που ο βοσκός επεξεργάζεται μέσα σε ειδική θήκη δέρματος. Είναι τόσο νόστιμο ώστε η λαϊκή μούσα δεν παραλείπει να το εκθειάσει:
«Ω βότυρε κασιώτικε, σαν είσαι με το μέλι
τίνος θα σε προσφέρουσι να πει πως δε σε θέλει».
Πολιτιστικές Εκδηλώσεις:
Το νησί φημίζεται για τα αμέτρητα πανηγύρια που λαμβάνουν χώρα στις σάλες και στις αυλές των εκκλησιών κάθε εποχή του χρόνου προς τη χάρη των Αγίων.Αποτελούν μεγάλο γεγονός και συγκεντρώνουν όλους τους κατοίκους αλλά και τους επισκέπτες του νησιού. Οι τοπικοί χοροί, σκοποί και τραγούδια υπό τους ήχους της παραδοσιακής λύρας και λαούτου αλλά και η προσφορά (δωρεάν) τοπικών φαγητών, γλυκών και κρασιού κάνουν τα κασιώτικα γλέντια μοναδικά και δημοφιλή
Τα πανηγύρια της Κάσου είναι:
Τα πανηγύρια της Κάσου είναι:
- Της Αγίας Τριάδας, (κινητή εορτή) στο χωριό Πόλι – Ιούνιος.
- Της Αγίας Μαρίνας, 17 Ιουλίου στο χωριό Αγ. Μαρίνα.
- Του Χριστού, 6 Αυγούστου στο χωριό Αγ. Μαρίνα.
- Της Πέρα Παναγίας, 15 Αυγούστου στο χωριό Παναγία.
- Του Αη-Μάμμα, 2 Σεπτεμβρίου (μονή με παραδοσιακούς ξενώνες).
- Της Παναγίας του Ελέρου, 8 Σεπτεμβρίου (μονή με τα παραδοσιακά μιτάτα, καταλύματα δηλαδή των βοσκών που φτιάχνουν το τυρί και τοπικά γαλακτοκομικά προϊόντα).
- Του Τιμίου Σταυρού, 14 Σεπτεμβρίου στο χωριό Αγ. Μαρίνα.
- Του Αγ. Δημητρίου, 26 Οκτωβρίου στο χωριό Αρβανιτοχώρι.
- Του Αγ. Γεωργίου στις Χαδιές (Σταυροπηγιανή μονή με μικρά παραδοσιακά δωμάτια υποδοχής και παραμονής επισκεπτών), 3 Νοεμβρίου και 23 Απριλίου (κινητή εορτή).
- Του Αγ. Σπιρίδωνα, 12 Δεκεμβρίου στο χωριό Φρυ.
- Των Αγ. Κωνσταντίνου και Ελένης, 21 Μαΐου.